producten scannen aan de zelfscan
Wie geen zin heeft in gepalaver en snel de supermarkt buiten wil, hoeft sedert enkele jaren geen producten meer op de band te leggen maar kan in een aantal winkels afrekenen aan een zelfscankassa. © ANP/Hollandse Hoogte/Luuk van der Lee

zo wapenen supermarkten zicht tegen diefstal aan de zelfscankassa: “iets ‘vergeten’ inscannen heeft gevolgen”

Winkeldieven zijn mee met hun tijd: steeds minder verstoppen ze een fles wijn onder hun jas, steeds vaker ‘vergeten’ ze die af te rekenen aan de zelfscankassa’s. Supermarkten zijn er zich van bewust en hebben verschillende technieken om dieven te betrappen. Eén keten heeft de voorbije maanden de controles aan de zelfscankassa’s zelfs “stevig omhooggetrokken”.

vrouw betaald producten aan de zelfscan
Boodschappen afrekenen aan een zelfscankassa gaat vaak heel wat vlotter dan aanschuiven aan de kassa. Maar een foutje is snel gemaakt.© Paul van Riel / HH

“er bestaan camera’s met slimme software en kassa’s met weegscha­len die nagaan of de klant alles correct heeft gescand”

Ignace Noë, CEO van beveiligingsfirma Acurity

Wie geen zin heeft in gepalaver en snel de supermarkt buiten wil, hoeft sedert enkele jaren geen producten meer op de band te leggen maar kan in een aantal winkels afrekenen aan een zelfscankassa. De naam zegt het zelf: je scant je producten zelf, betaalt ze en wandelt naar buiten. Makkelijk. Niet enkel voor rechtgeaarde klanten, maar ook voor wie minder goede bedoelingen heeft.

Een rondvraag bij de Belgische supermarkten die zelfscankassa’s gebruiken, leert ons dat de kassa’s graag gezien zijn bij winkeldieven. “Tijden veranderen, en dus veranderen de technieken van dieven ook. Vroeger staken mensen spullen onder hun jas, nu stelen ze via zelfscankassa’s”, zegt Ann Maes, woordvoerder van Albert Heijn in ons land. Ook Delhaize en Carrefour bevestigen dat dieven de weg naar zelfscankassa’s vinden.

Moeilijk is het niet: wanneer u tien producten koopt en er maar negen scant, kan u met één gratis product naar buiten wandelen. Tenzij u er net wordt uitgepikt voor een controle. De supermarkten houden steekproeven, waarbij een winkelmedewerker de boodschappentas van een klant nakijkt. Een regelmaat zit daar niet in: soms vindt er op tien aankopen één controle plaats, soms gebeurt het twee keer na elkaar. Het is aan winkelmedewerkers om in te schatten of iemand zich echt heeft vergist, dan wel probeerde te stelen.

“Onze mensen voelen dat redelijk snel aan”, zegt Ann Maes. “Als je rijstwafels en sushi hebt gekocht, en net de sushi blijkt niet ingescand, kan je al vermoeden dat er iets niet klopt. Net als wanneer de duurste fles wijn toevallig niet betaald blijkt. Bij een sterk vermoeden van poging tot diefstal, leggen we een administratieve boete op – dat is zo afgesproken binnen de sector.” Momenteel bedraagt die boete 91 euro, vanaf 1 maart is dat 141 euro. Iets ‘vergeten’ inscannen blijft dus niet zonder gevolgen.

Toch verraadt niet iedere vergissing aan de kassa iemands slechte bedoelingen. Als u zelf al eens voor de snelle kassa hebt gekozen, heeft u wellicht al geklungeld met de zoektocht naar de juiste streepjescode. “We moeten veel klanten nog leren hoe ze de scanners precies moeten gebruiken. Klanten maken niet enkel fouten in hun voordeel: het gebeurt ook regelmatig dat we bij een controle vaststellen dat ze één product per ongeluk meerdere keren hebben gescand. Die vergissing zetten we natuurlijk voor hen recht.”

Hoeveel inkomsten supermarkten mislopen door diefstal, houden de ketens voor zich. Wel benadrukken ze stuk voor stuk dat het totale aantal winkeldiefstallen niet is toegenomen, alleen is de manier waarop het gebeurt veranderd. “Er zijn evenveel winkeldiefstallen als vroeger, alleen gebeuren ze nu vaker via de zelfscankassa”, aldus Carrefour en Albert Heijn.

“tijdens een periode van inflatie, komen klanten meer in de verleiding om buiten te stappen zonder te betalen”

Ann Maes, woordvoerder Albert Heijn België

Volgens cijfers van de federale politie vonden er in de eerste helft van vorig jaar 10.825 winkeldiefstallen plaats. Dat is zo’n vijftien procent meer dan in de eerste helft van 2021, maar iets minder dan in de pre-coronajaren. Het aantal winkeldiefstallen is op een coronadip na al tien jaar vrij constant.

Behalve menselijke controles hebben supermarkten nog andere manieren om dieven te klissen, “maar daarover kunnen we natuurlijk niet in detail treden”, zegt de woordvoerder van Delhaize. Volgens Acurity, een firma die gespecialiseerd is in de beveiliging van winkels, is er veel interesse voor camera’s die met behulp van intelligente software herkennen wat iemand heeft gekocht, en dat vergelijken met het lijstje van gescande producten. “Er bestaan ook systemen waarbij de kassa het gewicht van de producten inschat om na te gaan of alles correct is gescand”, zegt CEO Ignace Noë. “Elke retailer gaat er op een andere manier mee om, maar ze zijn allemaal op zoek naar nieuwe manieren om diefstal aan de zelfscankassa tegen te gaan.”

Bij Albert Heijn trekken ze resoluut de kaart van de menselijke controles. “Sedert enkele maanden hebben we het aantal controles stevig opgetrokken”, zegt woordvoerder Ann Maes. “De reden ligt bij de inflatie: het is een gekend fenomeen dat in tijden waarin een klant druk op zijn portemonnee voelt, hij meer in de verleiding komt om een winkel buiten te stappen zonder te betalen. Dat is niet enkel in de voedingssector zo, dat is overal. Daarom zijn we proactief begonnen met zeer intense controles. Voor ons moet op het einde van de dag onze rekening ook kloppen.”

 

meer nieuws